Άλσος Ελληνικής Ναυτικής Παράδοσης
Εκτός από το Θωρηκτό «Γ.Αβέρωφ» υπάρχουν πολλά ακόμα να δείτε στο χώρο αυτό.
Ιστιοφόρο πέραμα «Ευαγγελίστρια»
Δίπλα στο Θωρηκτό ελλιμενίζεται to ιστιοφόρο «Ευαγγελίστρια» ένα από τα τελευταία γνήσια αιγαιοπελαγίτικα ιστιοφόρα. Το «Ευαγγελίστρια» είναι ιστιοφόρο «πέραμα» και ναυπηγήθηκε στη Σύρο το 1939 από τον καραβομαραγκό Μαυρίκο και τα παιδιά του, για λογαριασμό του Μυκονιάτη καραβοκύρη Αντώνη K. Μπόνη. Έχει χωρητικότητα 90 τόνων περίπου, ολικό μήκος 20μ και πλάτος 6,38μ και φέρει 2 ιστούς. Το «πέραμα» είναι ένα γνήσιο ελληνικό σκαρί, κατάλληλο για τη θάλασσα του Αιγαίου. Τα πρώτα «περάματα» ξεκίνησαν να κατασκευάζονται στη Σύρο και τα χρησιμοποιούσαν ως εμπορικά και για κάθε είδους μεταφορές. Τα «περάματα» είναι διάσημα παγκοσμίως, και για τους λάτρεις των παραδοσιακών σκαφών είναι τα καλύτερα διότι έχουν χώρους, κρατάνε καλά πανιά και ταξιδεύουν σε όλες τις θάλασσες.
Tον Αύγουστο του 1987 ο Κων/νος Μπόνης, γιος του αρχικού ιδιοκτήτη, δώρισε το «Ευαγγελίστρια» στο Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου και στο Δήμο Μυκόνου. Πολλές δυσκολίες παρουσιάσθηκαν για την αποκατάστασή του, γιατί ήταν ανάγκη να μπούνε τα ίδια υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την ναυπήγησή του και να ακολουθηθεί πιστά η παραδοσιακή τεχνική των καραβομαραγκών της Σύρου, έτσι ώστε να επανακτήσει την αρχική του εμφάνιση και φόρμα. Σήμερα αποτελεί μουσειακό έκθεμα του Ναυτικού Μουσείου Αιγαίου.
Καλωδιακό Ατμόπλοιο «Θαλής ο Μιλήσιος»
Ναυπηγήθηκε το 1909 στα Ναυπηγεία NEWPORT NEWS SHIPBUILDING & DRYDOCK CO., VIRGINIA, ΗΠΑ με το αρχικό όνομα “JOSEPH HENRY” για λογαριασμό της Αμερικανικής Κυβερνήσεως. Μεταβιβάστηκε από την Αμερικανική Κυβέρνηση στην Ελλάδα το 1947, παραδόθηκε στον ΟΤΕ και μετονομάστηκε σε «Θαλής ο Μιλήσιιος. Υπήρξε το πρώτο καλωδιακό ελληνικό πλοίο που ανέλαβε υπηρεσία για την πόντιση και συντήρηση τηλεφωνικών καλωδίων μεταξύ των ελληνικών νησιών. Κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του έως το 1983, οπότε και παροπλίστηκε, πόντισε 140 νέα καλώδια και εξετέλεσε επισκευές σε περισσότερες από 630 γραμμές παλαιότερων καλωδίων. Ο «Θαλής ο Μιλήσιος» είναι το παλαιότερο καλωδιακό πλοίο στον κόσμο, το οποίο διατηρεί μέχρι σήμερα το αρχικό του μηχανοστάσιο με τις 2 πρωτότυπες ατμομηχανές προώσεως. Είναι ακόμα το παλαιότερο πλοίο καταχωρημένο στα Ελληνικά Νηολόγια με υψηλής στάθμης τεχνικές προδιαγραφές.
Ο «Θαλής ο Μιλήσιος» έχει την ιδιαιτερότητα να είναι ένα Πλωτό Τηλεπικοινωνιακό Μουσείο, διότι, εκτός της παλαιάς κατασκευής του, που αντικατοπτρίζει την τεχνολογία της εποχής του, εξακολουθεί να έχει μέχρι σήμερα άθικτο τον ατμοκίνητο μηχανισμό της ποντίσεως καλωδίων. Πέρα από αυτό, επάνω στο πλοίο υπάρχουν και εκθέματα που αναφέρονται στην εξέλιξη των τηλεπικοινωνιών από τις αρχές του αιώνα μας, καθώς και διάφορα σχετικά όργανα όπως οπτικοί τηλέγραφοι, ραντάρ, κλπ. Σήμερα ανήκει στο Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου που η έδρα του βρίσκεται στην Μύκονο.
Ι/Φ «Ευγένιος Ευγενίδης»
Το ιστορικό ιστιοφόρο «ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΕΥΓΕΝΙΔΗΣ» κατασκευάστηκε για τον Walter Runciman. Ήταν ένα κατασκευαστικό αριστούργημα, αποτέλεσμα της συνεργασίας των ναυπηγείων William & Denny Bros. στο Dumbarton της Σκωτίας, του σχεδιαστή G. L. Watson και των κατασκευαστών πανιών Ratrsey & Lapthorn. Καθελκύστηκε το 1929 και μέχρι το 1939 χρησιμοποιήθηκε κυρίως σαν το προσωπικό κότερο της οικογένειας Runciman. Αξιοσημείωτο είναι ότι κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμοποιήθηκε ως πλοίο μάνα ειδικών αποστολών από τους συμμάχους στον ποταμό Helford της Κορνουάλης.
Το 1945 το πλοίο περιέρχεται σε Σουηδικά χέρια, πρώτα στο «Abraham Rydberg Foundation of Stockholm» και μετά στην «Einar Hansen’s Clipper Line of Malmo», όπου και μετονομάζεται σε «SUNBEAM» και «FLYING CLIPPER» αντίστοιχα. Το 1965 αλλάζει την ιστιοφορία του, με την προσθήκη τριών πανιών, και χρησιμοποιείται σαν εκπαιδευτικό ιστιοφόρο για τα πληρώματα των εφοπλιστών ιδιοκτητών του.
Πρωταγωνιστεί στην ταινία «FLYING CLIPPER», συμμετέχει στην ταινία «Lord Jim», ενώ διακρίνεται και στους δύο πρώτους αγώνες ιστιοφόρων υψηλών ιστίων (1956 -1958), στους οποίους συμμετέχει και το προσωπικό κότερο του Σταύρου Νιάρχου, «CREOLE».
Το 1965 αγοράζεται από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και μετονομάζεται σε «ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΕΥΓΕΝΙΔΗΣ», προς τιμήν του ευεργέτη Ευγένιου Ευγενίδη, από το κληροδότημα του οποίου προήλθε το 1/3 των χρημάτων για την αγορά του σκάφους. Το «ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΕΥΓΕΝΙΔΗΣ» συνεχίζει να έχει το ρόλο του εκπαιδευτικού ιστιοφόρου, αυτή τη φορά για τους δόκιμους του Εμπορικού Ναυτικού, μέχρι το 1990. Μετά τον παροπλισμό του, το «ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΕΥΓΕΝΙΔΗΣ» μεταβιβάζεται στο Υπουργείο Πολιτισμού το οποίο παραχωρεί τη χρήση του στο Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος.
Από το 2004, με μέριμνα του Πολεμικού Ναυτικού, έχει αρχίσει η συντήρηση του πλοίου ώστε να γίνει επισκέψιμο απο το κοινό.
Α/Τ ΒΕΛΟΣ
Το Α/Τ ΒΕΛΟΣ, Μουσείο Αντιδικτατορικού Αγώνα (Μ.Α.Α), είναι ένα από τα 25 πλοία του Ελληνικού Στόλου, των οποίων οι Κυβερνήτες και οι Αξιωματικοί είχαν αποφασίσει να αντιδράσουν δυναμικά για να ανατρέψουν το καθεστώς της στρατιωτικής χούντας που είχε επιβληθεί στη χώρα το 1967. Οργάνωσαν ένα αντιδικτατορικό κίνημα που από το 1968 είχε διάφορες μορφές και διακυμάνσεις, με αποκορύφωμα τον Μάιο του 1973 που συμμετείχε, σχεδόν, το σύνολο του Στόλου. Πάνω από 150 μυημένοι Αξιωματικοί που κατείχαν νευραλγικές θέσεις Στόλου και Επιτελείων κατέληξαν στο σχέδιο δράσης. Το σχέδιο επρόκειτο να εφαρμοστεί την νύχτα της 22ης προς 23η Μάιου 1973 και προέβλεπε διάφορες ενέργειες, όπως η αποστολή τελεσιγράφου με σύγχρονη επίδειξη ισχύος του Στόλου, προς εξαναγκασμό των δικτατόρων να εγκαταλείψουν την εξουσία. Η ιδιαιτερότητα του κινήματος του Πολεμικού Ναυτικού ήταν ότι οι Αξιωματικοί του Ναυτικού δεν απέβλεπαν στην κατάληψη της εξουσίας από τους ίδιους αλλά μοναδικός τους σκοπός ήταν η επαναφορά στην κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Παρά την προσεκτική και μακροχρόνια προετοιμασία, το κίνημα προδόθηκε το τελευταίο 24ωρο. Συνελήφθησαν 60 Αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού, 4 του Στρατού Ξηράς και 4 της Πολεμικής Αεροπορίας, οι οποίοι φυλακίσθηκαν, προπηλακίσθηκαν, βασανίσθηκαν κάτω από τις άθλιες συνθήκες και την βαρβαρότητα της χούντας, χωρίς όμως να αρνηθούν τη συμμετοχή τους.
Ενώ αυτά διαδραματίζονταν στην Αθήνα, ο μυημένος Κυβερνήτης του Α/Τ ΒΕΛΟΣ, εκ των πρωτεργατών, που μετείχε σε Νατοϊκή άσκηση, το μεσημέρι της 25ης Μαΐου πληροφορείται τις συλλήψεις των συναδέλφων του. Η αντίδρασή του είναι άμεση. Αποφασίζει να αποχωρήσει από την άσκηση και εκπέμπει σήμα προς όλες τις Νατοϊκές αρχές καταγγέλλοντας το ανελεύθερο καθεστώς των Αθηνών και τις συλλήψεις των Αξιωματικών και συγχρόνως πληροφορεί τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία. Η ανταρσία του είχε σκοπό να αναδείξει στην παγκόσμια κοινή γνώμη την έκταση και τη σοβαρότητα του Κινήματος. Ενημέρωσε το πλήρωμα ότι θα πλεύσει στο Fiumicino της Ιταλίας και η απόφασή του έγινε καθολικά αποδεκτή με ενθουσιασμό. Τελικά, ο Κυβερνήτης αποδέχτηκε να τον ακολουθήσουν 6 αξιωματικοί και 25 υπαξιωματικοί χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις. Ο Κυβερνήτης και το πλήρωμα ενημέρωναν διαρκώς τη διεθνή κοινή γνώμη, τις κυβερνήσεις και τις Νατοϊκές αρχές και οργανώσεις για την κατάσταση στην Ελλάδα και προέβαιναν σε αντιδικτατορικές ενέργειες για να επιφέρουν κάθε δυνατό πλήγμα στο καθεστώς.
Μετά την μεταπολίτευση (24/7/1974), με ειδικό διάταγμα, όλοι οι αποταχθέντες Αξιωματικοί και Υπαξιωματικοί του Κινήματος ανακαλούνται στην ενεργό υπηρεσία και επανατοποθετούνται σε νευραλγικές θέσεις στον Στόλο και στα Επιτελεία. Η πολιτεία τους τιμά με ειδικό μετάλλιο για την αντιδικτατορική τους δράση. Χαρακτηρίζει το Α/Τα ΒΕΛΟΣ ως Μουσείο Αντιδικτατορικού Αγώνα των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και καθιερώνει την 23η Μαΐου ως ημέρα επετείου και εορτασμού του Κινήματος στο Πλοίο. Το Πλοίο, πλέον, φιλοξενεί αρχειακό υλικό, τύπο, φωτογραφίες κλπ που αφορούν στο Κίνημα, με σκοπό τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης από τη συμβολή του Πολεμικού Ναυτικού στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΤΡΙΗΡΗΣ «ΟΛΥΜΠΙΑΣ»
Επί αιώνες διήρκεσε η διαμάχη για το πώς ήταν κατασκευασμένη και επανδρωμένη η Τριήρης. Οι ερωτήσεις αυτές απαντήθηκαν οριστικά το καλοκαίρι του 1987. Τότε καθελκύστηκε και δοκιμάστηκε το αντίγραφο της Αθηναϊκής Τριήρους, η «ΟΛΥΜΠΙΑΣ» εφοδιασμένη με κουπιά ίδιου μήκους και κατασκευασμένη σύμφωνα με τα αρχαιολογικά στοιχεία και τους νόμους της Φυσικής, της αντοχής υλικών κλπ.
Οι επιδόσεις της Τριήρους «ΟΛΥΜΠΙΑΣ» ήταν εκπληκτικές. Μπορούσε να επιτύχει ταχύτητα άνω των 9 κόμβων, να πλέει επί ώρες με ταχύτητα 4 κόμβων με τους μισούς κωπηλάτες εκ περιτροπής, να εκτελεί στροφή 180ο σε ένα λεπτό με τόξο μικρότερο από 2,5 μήκη πλοίου. Επιπλέον, το πλήρωμα δεν χρειαζόταν μακρόχρονη εκπαίδευση. Οι κωπηλάτες συγχρονίστηκαν στα κουπιά σε λίγες εβδομάδες.
Χαρακτηριστικά τριήρους «ΟΛΥΜΠΙΑΣ»
Ημερομηνία παραλαβής: 26 Αυγούστου 1987
Υλικό κατασκευής: Περίβλημα – Oregon Pine, Νομείς – Δρυς Virginia, Καρένα από Iroko, 20.000 ξύλινες σφήνες, 17.000 ορειχάλκινα χειροποίητα καρφιά, Καλύπτρα Εμβόλου από χυτό ορείχαλκο βάρους 200 κιλών.
Ναυπηγικά Στοιχεία: Μήκος 36,90 μ. Πλάτος 5.50 μ. Βύθισμα 1,25 μ. Εκτόπισμα 70 τόνοι.
