Η Τριήρης ήταν αρχαίο κωπήλατο Πολεμικό πλοίο με 3 σειρές κουπιά στην κάθε πλευρά του κι έναν κωπηλάτη σε κάθε κουπί. Πλήρως επανδρωμένη μπορούσε να πλεύσει με πρωτοφανή για τα δεδομένα της εποχής ταχύτητα (8,6 κόμβοι) και ευελιξία. Η πρώτη Τριήρης σχεδιάστηκε από τον Κορίνθιο Αμινοκλή.

Η χρήση της τριήρους, σύντομα, επεκτάθηκε και σε ναυτικές δυνάμεις της Μεσογείου, πέραν των Ελληνικών, αλλά αυτές υιοθέτησαν και παραλλαγές με δίκροτες τριήρεις, δηλαδή, με δυο καταστρώματα και δύο (2) κωπηλάτες ανά κουπί στο πάνω κατάστρωμα, καθώς και μονόκροτες, δηλαδή, με ένα κατάστρωμα και τρεις (3) κωπηλάτες ανά κουπί. Ως σκάφος, ήταν γρήγορο και ευέλικτο, με αποτέλεσμα να αποτελεί τον κυρίαρχο τύπο πολεμικού πλοίου στη Μεσόγειο από τον 7ο ως τον 4ο αιώνα π.Χ., μετά τον οποίο σε μεγάλο βαθμό αντικαταστάθηκε (ως κυρίαρχο πολεμικό κυρίως) από τις τετρήρεις και τις πεντήρεις. Οι τριήρεις έπαιξαν ζωτικό ρόλο κατά τους Περσικούς Πολέμους, με αποκορύφωμα τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, τη δημιουργία της Αθηναϊκής Ηγεμονίας και τον Πελοποννησιακό Πόλεμο.

Αξίζει να αναφέρουμε, η Ναυμαχία της Σαλαμίνας έλαβε χώρα στις 22 Σεπτεμβρίου του 480 π.Χ, στα Στενά της Σαλαμίνας (στον Σαρωνικό Κόλπο, κοντά στην Αθήνα) μεταξύ της Συμμαχίας των Ελληνικών πόλεων-κρατών και της Περσικής Αυτοκρατορίας. Η Ναυμαχία της Σαλαμίνας αποτέλεσε τη σημαντικότερη σύγκρουση και την αρχή του τέλους της δεύτερης Περσικής εκστρατείας στην Ελλάδα. Επίσης αποτελλεί φάρο της μακραίωνης Ναυτικής παράδοσης των Ελλήνων.

Η Τριήρης χρησιμοποιήθηκε για πάνω από τέσσερεις αιώνες (~ 700-300 π.Χ.), οπότε υποσκελίστηκε από βαρύτερες γαλέρες και, κυρίως, από την πεντήρη, η οποία αν και λιγότερο ευέλικτη, ανταποκρινόταν καλύτερα στις διαφοροποιημένες, πλέον, ανάγκες μιας ναυμαχίας. Ορισμένοι συγγραφείς αναφέρουν χρήση διηρών και τριήρων πολύ μεταγενέστερα από το ρωμαϊκό και το βυζαντινό ναυτικό.

Το πλοίο ήταν μακρόστενο, ταχύ, χαμηλό, με ρηχή καρίνα και, γενικώς, σχετικά ελαφριά συνολική κατασκευή.Το μήκος του κυμαινόταν από 33 έως 43 μέτρα, το πλάτος του 3,5-4,4 μέτρα, το ύψος του 2,1-2,5 μέτρα πάνω από την ίσαλο γραμμή και το βύθισμά του 0,9-1 μέτρα.

Επίσης μπορούσε να κινηθεί με τα ιστία της, την κωπηλασία ή και με συνδυασμό αυτών, όταν χρειαζόταν. Ο Αριστοτέλης, τη χαρακτήρισε «κωπηλατική μηχανή». Η τριήρης ήταν σχεδιασμένη για πολεμική δράση και διέθετε, από κατασκευής της, ιδιαίτερο οπλισμό, το έμβολο. Το έμβολο ήταν ξύλινη, επιμεταλλωμένη ή ολομεταλλική προεξοχή μήκους ως 2 μέτρων. Αποτελούσε φυσική προέκταση της τρόπιδας. Το βάρος του εκτιμάται ότι έφτανε περίπου τα 200 κιλά. Σύμφωνα με την μαρτυρία του Ηροδότου, το έμβολο πρωτοχρησιμοποιήθηκε στη Ναυμαχία της Αλαλίας το 540 π.Χ., μεταξύ των Ελλήνων αποίκων της Κορσικής και της συμμαχίας Καρχηδονίων – Τυρρηνών. Τέλος η τελευταία γνωστή ναυμαχία στην οποία χρησιμοποιήθηκαν Τριήρεις με σκοπό τον εμβολισμό του εχθρού, αποτυγχάνοντας, ήταν η Ναυμαχία της Αμοργού, το 322 π.Χ. .

Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι το πλήρωμα στις Τριήρεις ήταν ελεύθεροι πολίτες και όχι δούλοι ή κατάδικοι. Αν χρειαζόταν η απασχόληση δούλων, τότε αυτοί απελευθερώνονταν πρώτα. Επίσης δεν ήταν δεμένοι στις θέσεις τους, αντιθέτως ήταν σύνηθες να είναι οπλισμένοι, ιδίως οι θρανίτες (η πάνω σειρά κωπηλατών) και έπαιρναν μέρος στην μάχη καταστρώματος σε περίπτωση που αυτό ήταν αναγκαίο. Η πλήρης επάνδρωση της Τριήρους ήταν 200 άτομα:

Τριήραρχος:       Είναι ο γενικός διοικητής της Τριήρους, του πληρώματος και της υποστήριξης του πλοίου. Στην περίπτωση της Αθήνας, ανήκε στην τάξη των «πεντακοσιομεδίμνων» και αναλάμβανε μαζί με την εξέχουσα αυτή θέση, την υποχρέωση της καταβολής του κόστους κατασκευής της τριήρους και όλων των εξόδων μισθοδοσίας του πληρώματος και της πάσης φύσεως συντήρησης, τροφοδοσίας και εξοπλισμού του σκάφους.

Κυβερνήτης:      Ήταν  ο υπεύθυνος για τον ασφαλή πλου. Χειριζόταν το πηδάλιο.

Κελευστής:         Ήταν ο υπεύθυνος για την εκπαίδευση των κωπηλατών. Διεύθυνε τους κωπηλάτες.

Πεντηκόνταρχος: Το όνομα είναι κατάλοιπο της εποχής των πεντηκοντόρων, αλλά στις τριήρεις είχε καθήκοντα γραμματέα, ταμία και φροντιστή, όπως ήταν και υπεύθυνος για τα πάσης μορφής εφόδια.

Πρωράτης:         Συνήθως στεκόταν στην πλώρη, παρατηρώντας και αναφέροντας στους δύο παραπάνω ο,τι σημαντικό παρατηρούσε.    

Ναυπηγός:         Ήταν ο υπεύθυνος των τεχνικών θεμάτων του σκάφους που περιλάμβαναν επισκευές και επιδιορθώσεις, όταν αυτές απαιτούνταν.

Τριηραυλίτης:    Χρησιμοποιούσε αυλό και ήταν υπεύθυνος του ρυθμού της κωπηλασίας.        

Ναύτες γενικών καθηκόντων: 9 άτομα

Kωπηλάτες (Ερέτες): 170 άτομα εκ των οποίων:

                                  62 Θρανίτες
                                  54 Ζυγίτες
                                  54 Θαλαμίτες 

Οπλίτες:

                 Ακοντιστές: 10 άτομα
                 Τοξότες: 4 άτομα